2 رکوردشکنی در پرواز با هواپیمای خورشیدی　

یکی از این پروژه‌ها که در روزهای اخیر در بسیاری از رسانه‌ها سر و صدای زیادی به راه انداخته، هواپیمای خورشیدی سولار ایمپالس 2 است که بزرگ‌ترین هواپیمای خورشیدی ساخته شده در سطح دنیا محسوب می‌شود. این هواپیما، به دنبال موفقیت‌های سولار ایمپالس که سال 2010 پرواز 26 ساعته موفقی را تجربه کرد، برای انجام ماموریت سفر دور دنیا با هواپیمای خورشیدی انتخاب شد. سولار ایمپالس پیش از این موفق شده بود از طریق ذخیره‌سازی انرژی کافی در باتری‌های لیتیومی در طول روز، انرژی موردنیاز برای پرواز‌های شبانه خود را تامین کند.

پرواز‌ آرام بر فراز اقیانوس آرام

هواپیمای خورشیدی سولار ایمپالس 2 که هفته پیش از ژاپن عازم اقیانوس آرام شده بود سرانجام پس از پنج روز پرواز بی‌وقفه و ثبت رکورد 120 ساعت پرواز بدون توقف در مقصد هاوایی با موفقیت به زمین نشست. این پرواز طولانی‌ترین پروازی است که یک خلبان به تنهایی تجربه می‌کند. بر این اساس سولار ایمپالس 2 در این سفر پنج روزه دو رکورد جدید در صنعت هوانوردی به نام خود به ثبت رساند. جمعه دوازدهم تیر این هواپیمای خورشیدی در فرودگاه Kalaeloa در غرب شهر هونولولو (بخشی از خاک آمریکا) فرود آمد. مرحله بعدی پرواز هواپیمای خورشیدی به مقصد سرزمین اصلی ایالات متحده آمریکاست که این پرواز با توقف‌هایی در فونیکس، آریزونا و فرودگاه جی.اف‌کندی نیویورک همراه خواهد بود. پس از آن سولار ایمپالس 2 پرواز خود را با عبور از اقیانوس اطلس به سمت جنوب اروپا یا شمال آفریقا ادامه خواهد دارد. مرحله پایانی سفر هواپیمای خورشیدی از اروپا یا آفریقا به سمت ابوظبی است که در آنجا فرود نهایی انجام خواهد شد. ماموریت هواپیمای خورشیدی ایمپالس 2 با مجهز شدن این هواپیما به 17 هزار سلول خورشیدی و با هدف عبور از اقیانوس‌ها و قاره‌های دنیا در یک دوره زمانی پنج ماهه آغاز شد. این سفر ماجراجویانه و هیجان انگیز در یک مسیر 36 هزار کیلومتری با همکاری دو خلبان سوئیسی به نام‌های آندره بورشبرگ و برتران پیکارد از ماه مارس امسال (اسفند سال گذشته) از مقصد ابوظبی آغاز شد که در نهایت با فرود در فرودگاه ابوظبی به پایان می‌رسد. در این سفر بورشبرگ و پیکارد هدایت هواپیما را بر عهده دارند. سولار ایمپالس 2 از عمان راهی احمدآباد و بنارس در هندوستان شد و در ادامه مسیر نیز عازم ماندالای در برمه، چونگ کینگ و نانجینگ در چین و ناگویا در ژاپن شد.

عبور از منطقه بدون بازگشت

پرواز هفته گذشته این هواپیما هشتمین مرحله از سفر 35 هزار کیلومتری دور دنیا با انرژی خورشیدی است که حدود 5‌/‌3 ماه پیش از ابوظبی آغاز شده بود. هواپیمای ایمپالس 2 در دومین تلاش خود برای عبور بی‌وقفه از اقیانوس آرام از منطقه بدون بازگشت عبور کرد. عبور از نقطه بدون بازگشت به این معنی است که هواپیما به علت فاصله زیاد، امکان فرود در خشکی را از دست می‌دهد و در صورت مواجه شدن با هر مشکلی خلبان باید با چتر نجات در اقیانوس آرام فرود می‌آمد. یک ماه پیش این هواپیماپس از 36 ساعت پرواز از چین به مقصد هاوایی، پیش از رسیدن به منطقه بدون بازگشت، به علت نامساعد بودن شرایط جوی به ناچار برنامه سفر خود را تغییر داد و در فرودگاه ناگویای ژاپن فرود آمد. هفته پیش نیز به علت نگرانی از وضع آب و هوا در آخرین لحظات آماده شدن برای پرواز برنامه سفر تغییر پیدا کرد.

سفر به دور دنیا با هواپیمای خورشیدی در یک نگاه

اتاقک خلبان هواپیمای خورشیدی به گونه‌ای طراحی شده است که دمای آن در شرایط بهینه حفظ شود. خلبان نمی‌توانست در مدت پرواز راه برود یا بایستد، فقط می‌توانست روی صندلی خود تکیه داده و ورزش یا استراحت کند. حتی خلبان برای رفتن به دستشویی نیز نمی‌توانست صندلی خود را ترک کند و باید از محفظه تعبیه شده در صندلی خود استفاده می‌کرد. خلبان باید غذاهایی می خورد که ارزش غذایی بالایی داشت. مصرف روزانه غذایی او در مدت زمان پرواز، شامل 4‌/‌2 کیلوگرم غذا، 5‌/‌2 لیتر آب و یک لیتر نوشیدنی‌های ورزشی بود . در همه مدت پرواز این خلبان 62 ساله در صندلی خود در کابین خلبان که به اندازه یک باجه تلفن است حضور داشت و فقط می‌توانست برای مدت زمان کوتاه 20 دقیقه‌ای بخوابد. بورشبرگ در این سفر توانست با بهره‌گیری از یوگا و تکنیک‌های تمرکز حواس پرواز آسانی را تجربه کند. در ادامه سفر از هاوایی به آمریکا، برتران پیکارد هواپیما را هدایت می‌کند. در مرحله بعدی این سفر، هواپیمای خورشیدی سولار ایمپالس 2 مسیر آمریکای شمالی را در پیش می‌گیرد و در این مسیر از اقیانوس اطلس عبور می‌کند. البته با توجه به این که ماه آگوست (تقریبا منطبق با نیمه دوم مرداد و نیمه اول شهریور) همزمان با آغاز پدیده گردباد در این منطقه است، این هواپیمای خورشیدی باید قبل از آگوست از اقیانوس اطلس عبور کند.

سفر پرماجرا

سفر به دور دنیا با سولار ایمپالس 2 حاصل 12 سال مطالعه و تحقیق این دو خلبان است که از پایگاه ابوظبی به مقصد مسقط آغاز شد. نخستین مرحله این سفر در مسافت 400 کیلومتری مبدا تا مقصد 12 ساعت به طول انجامید. هدف از این پرواز بررسی فناوری‌های جدید پروازی با هدف به‌کارگیری منابع پاک انرژی در حوزه صنعت هوانوردی است. مهندسان سوئیسی در مراحل مختلف این سفر پرماجرا در ایجاد بستر مناسب ایمنی و مهندسی برای پرواز این هواپیمای خورشیدی نقش داشته‌اند. براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده از سوی بورشبرگ و پیکارد، این هواپیما با عبور از دو اقیانوس آرام و اطلس از قاره‌ای به قاره دیگر سفر خواهند کرد. این هواپیمای خورشیدی توانسته است بدون استفاده از هر گونه منبع سوخت فسیلی مسافت بیشتری را در مقایسه با یک هواپیمای معمولی طی کند. دستاورد مهمی که از واقعیت مهمی حکایت می‌کند: بهره‌گیری از منابع پاک انرژی نه‌تنها هیچ محدودیتی به همراه ندارد بلکه می‌تواند بسیاری از ناممکن‌ها را نیز ممکن کند. به این ترتیب در شرایطی که در دنیای امروز با بحران انرژی و تغییرات اقلیمی و پیامدهای ناشی از آن مواجه هستیم، این دستاورد بزرگ می‌تواند بسیاری از محدودیت‌ها و مشکلات موجود در این زمینه را از میان بردارد. اگرچه سرعت هواپیمای خورشیدی در مقایسه با یک هواپیمای بوئینگ کمتر است، اما ویژگی منحصربه‌فرد هواپیماهای خورشیدی این است که می‌توانند بدون سوختگیری مسافت طولانی‌تری را بپیمایند. تردیدی نیست در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد پرواز هواپیمای غول‌پیکر مسافربری خورشیدی باشیم.

هواپیمایی از نوعی دیگر

طول بال‌های هواپیمای خورشیدی ایمپالس 2، 72 متر است. این هواپیما در مقایسه با بوئینگ 8I-747 عریض‌تر است. استفاده از فیبرکربنی در ساختار این هواپیما در کاهش وزن هواپیما تا 2300 کیلوگرم نقش مهمی داشته است. ایمپالس 2 به چهار موتور SI2 مجهز است که باتری‌های لیتیوم یونی 633 کیلوگرمی نیروی آن را تامین می‌کند. این هواپیما با سرعت 50 تا 100 کیلومتر در ساعت پرواز می‌کند. اگرچه سولار ایمپالس 2، نخستین هواپیمای خورشیدی نیست، اما نخستین هواپیمای خورشیدی است که می‌تواند از اقیانوس عبور کرده و از عهده انجام پروازهای متوالی چند روزه برآید که در تاریخ هوانوردی بی‌سابقه است. سولار ایمپالس 2 هواپیمایی به طول 71 متر است که 17284 سلول خورشیدی در بال‌های آن تعبیه شده است تا در مسیر پرواز انرژی موردنیاز موتور هواپیما تامین شود. اگرچه این هواپیما به دلیل مجهز بودن به سلول‌های خورشیدی به سوختگیری نیاز ندارد، اما به منظور تعمیر و انجام سرویس‌هایی که برای اطمینان از ایمنی پرواز در نظر گرفته شده است در طول مسیر در شهرها و کشورهای مختلف توقف می‌کند. در طول روز سلول‌های خورشیدی با به دام انداختن انرژی حاصل از تابش نور خورشید، انرژی مورد نیاز هواپیما را تامین می‌کنند؛ اما مجهز بودن هواپیما به باتری‌های لیتیوم یونی با قابلیت ذخیره انرژی، پرواز این هواپیما در شب را نیز امکان‌پذیر می‌کند.

دانـــــــش

فرانک فراهانی جم ‌